Işık ve Aydınlatma Hakkında Teknik Bilgiler

Işık:  
Dalga teorisine göre ışık, elektromanyetik ışınlanma(radyasyon) enerjisinin gözle görülebilen bir şeklidir. Belli bir yayılma hızına, frekansa ve dalga boyuna sahiptir. İnsanoğlu bu elektromanyetik dalgaların sadece dalga boyu 380 nm ile 780 nm arasında değişen ve renk olarak tanımlanan kısmını görebilir.

Renk Dalgaboyu Frekans
Kırmızı 625-740 nm 405-480 THz
Turuncu       590-625 nm      480-510 THz
Sarı 565-590 nm 510-530 THz
Yeşil 500-565 nm 530-600 THz
Turkuaz        485-500 nm           600-620 THz
Mavi 440-485 nm 620-680 THz
Mor 380-440 nm 680-790 THz

Renk:  

Farklı dalga boylarındaki ışınların insan beyninde yaptığı çağrışımlardır. Bir ışık demetinin rengini tayfsal özellikleri belirler.

Görme:
Göze giren ışığın doğurduğu duyumsal izlerle, dış çevredeki ayrıntıların algılanması olarak tanımlanır. Diğer bir deyişle görme, ışığın nesnelerden geçerken yada yüzeylerinden yansırken uğradığı nicel yada nitel değişiklerle göze gelmesi sonucu algılanmasıdır.

CRI:
CRI - (Color Rendering Index, Renk Sunum İçeriği) - Renk Sunumu bir ışık kaynağının cisimlerdeki renk üretimidir. 0-100 arasında değerlendirilir. 100 en canlı rengi gösterir. 80 CRIlık bir ışık kaynağı 60 CRIlıktan daha canlı ışık verir.
 

Işık akısı (LM):  
Bir ışık kaynağından ışıyan akının göze etkiyen kısmına ışık akısı denir . Birimi lümendir ve ışınımın parlaklık duyusu uyandırma yeteneğini temsil eder. Toplam ışık akısı ise bir kaynaktan çıkan ve uzayın muhtelif kısımlarına yayılan ışık akılarının toplamı olarak tanımlanır.Işık Enerjisinin ölçüsüdür. Diğer bir deyişler bir ışık kaynağından toplam çıkış lümenle ifade edilir. Lümen ne kadar yükse ışık o kadar parlak gözükür. 1 lumen = 0.00146 W  
 

Işık miktarı (Q):  
Belli bir etki süresi için bir kaynaktan çıkan toplam ışık akısı olarak tanımlanır ve Q ile gösterilir. Birimi lümen saniye veya lümen saattir.
 

Işık şiddeti (Cd):  
Noktasal bir ışık kaynağının herhangi bir  doğrultusundaki ışık şiddeti, bu doğrultuyu içine alan uzay açısından çıkan ışık akısının, uzay açıya bölümü olarak tanımlanır. Birimi Candela’dır ve ‘cd’ ile gösterilir. 1 lümenlik ışık akısının 1 steradyanlık uzay açısından çıkması durumunda ışık şiddeti 1 cd olur.
 

Aydınlık düzeyi (Lüx):  
Birim yüzeye düşen toplam ışık akısı o yüzeyin aydınlık düzeyi olarak tanımlanır ve E ile gösterilir. Birimi lüx’tür.  
 

Parıltı(L):  
Bir  doğrultusundaki parıltı o doğrultudan görünen birim yüzeyden çıkan ışık şiddetidir ve L ile gösterilir. Birimi nesneler için nit, ışık kaynakları için stilb’tir. sonucu algılanmasıdır.
 

Işık Sıcaklığı (Kelvin):
Kelvin Sıcaklığı ışık kaynağının kendisinin genel rengini ifade eder. Bir ışığı sıcak ya da soğuk olarak ifade ettiğinizde onun kelvini hakkında bilgi vermiş olursunuz. Düşük değerler  (ör. 3000K) sıcak ışığı, yüksek değerler ise (ör 8000K) düşük sıcaklığı belirtir. 5000-6500 arası Kelvin gün ışığına karşılık gelir.  

Işık Kaynakları Kelvin (ºK)
Kızgın demir (Gözle görülen ilk kırmızılık)      800-1000K
Kızgın demir 1000-1250K
Mum ışığı 1500-1900K
Akkor Flamanlı Ampul 2500-2900K
Normal Flüoresan ampulü 2950-3100K
Gündüz Güneş ışığı 5000-6000K
Daylight Flüoresan ampulü 6000-6500K
Elektronik flaşlar 6000-7000K
Bulutsuz gökyüzü 7000-14000K

Aydınlatmada Kullanılan Lambalar:

Günümüzde aydınlatmada kullanılan lambalar aşağıdaki gibidir. Önceki yıllarda yapılmış olan aydınlatma sistemleri civa buharlı lambalar yoğun olarak kullanılmaktadır. Günümüzde ise Tedaş’ın şartnamelerinde Civa buharlı lamba kullanımı yasaklanmıştır. Aşağıdaki tablodan da görüldüğü üzere teknoloji sürekli olarak gelişmekte daha yüksek ışık etkinliğine sahip ve daha uzun ömürlü ürünler seçilmektedir.

Lamba türü Işık etkinliği (lm/W) Ömür (Saat)
Akkor lamba (Enkandesen)         8 – 16 1000
Halojen lamba (Tungsten) 12 – 26 2.000 – 4.000
Floresan lamba 45 – 100 6.000 – 15.000
Yb Civa Buharlı lamba 36 – 60 6.000 – 8.000
Metal Halide lamba 71 – 98 5.600 – 6.500
Endüksiyon 68 – 72 5.800 - 6.200
YB Sodyum Buharlı lamba 66 – 142 10.000 – 15.000
AB Sodyum Buharlı lamba 100 – 198                        11.500 – 20.000
LED 80-165 50.000 – 100.000