Işık:
Dalga teorisine göre ışık, elektromanyetik ışınlanma(radyasyon) enerjisinin gözle görülebilen bir şeklidir. Belli bir yayılma hızına, frekansa ve dalga boyuna sahiptir. İnsanoğlu bu elektromanyetik dalgaların sadece dalga boyu 380 nm ile 780 nm arasında değişen ve renk olarak tanımlanan kısmını görebilir.
Renk | Dalgaboyu | Frekans |
Kırmızı | 625-740 nm | 405-480 THz |
Turuncu | 590-625 nm | 480-510 THz |
Sarı | 565-590 nm | 510-530 THz |
Yeşil | 500-565 nm | 530-600 THz |
Turkuaz | 485-500 nm | 600-620 THz |
Mavi | 440-485 nm | 620-680 THz |
Mor | 380-440 nm | 680-790 THz |
Renk:
Farklı dalga boylarındaki ışınların insan beyninde yaptığı çağrışımlardır. Bir ışık demetinin rengini tayfsal özellikleri belirler.
Görme:
Göze giren ışığın doğurduğu duyumsal izlerle, dış çevredeki ayrıntıların algılanması olarak tanımlanır. Diğer bir deyişle görme, ışığın nesnelerden geçerken yada yüzeylerinden yansırken uğradığı nicel yada nitel değişiklerle göze gelmesi sonucu algılanmasıdır.
CRI:
CRI - (Color Rendering Index, Renk Sunum İçeriği) - Renk Sunumu bir ışık kaynağının cisimlerdeki renk üretimidir. 0-100 arasında değerlendirilir. 100 en canlı rengi gösterir. 80 CRIlık bir ışık kaynağı 60 CRIlıktan daha canlı ışık verir.
Işık akısı (LM):
Bir ışık kaynağından ışıyan akının göze etkiyen kısmına ışık akısı denir . Birimi lümendir ve ışınımın parlaklık duyusu uyandırma yeteneğini temsil eder. Toplam ışık akısı ise bir kaynaktan çıkan ve uzayın muhtelif kısımlarına yayılan ışık akılarının toplamı olarak tanımlanır.Işık Enerjisinin ölçüsüdür. Diğer bir deyişler bir ışık kaynağından toplam çıkış lümenle ifade edilir. Lümen ne kadar yükse ışık o kadar parlak gözükür. 1 lumen = 0.00146 W
Işık miktarı (Q):
Belli bir etki süresi için bir kaynaktan çıkan toplam ışık akısı olarak tanımlanır ve Q ile gösterilir. Birimi lümen saniye veya lümen saattir.
Işık şiddeti (Cd):
Noktasal bir ışık kaynağının herhangi bir doğrultusundaki ışık şiddeti, bu doğrultuyu içine alan uzay açısından çıkan ışık akısının, uzay açıya bölümü olarak tanımlanır. Birimi Candela’dır ve ‘cd’ ile gösterilir. 1 lümenlik ışık akısının 1 steradyanlık uzay açısından çıkması durumunda ışık şiddeti 1 cd olur.
Aydınlık düzeyi (Lüx):
Birim yüzeye düşen toplam ışık akısı o yüzeyin aydınlık düzeyi olarak tanımlanır ve E ile gösterilir. Birimi lüx’tür.
Parıltı(L):
Bir doğrultusundaki parıltı o doğrultudan görünen birim yüzeyden çıkan ışık şiddetidir ve L ile gösterilir. Birimi nesneler için nit, ışık kaynakları için stilb’tir. sonucu algılanmasıdır.
Işık Sıcaklığı (Kelvin):
Kelvin Sıcaklığı ışık kaynağının kendisinin genel rengini ifade eder. Bir ışığı sıcak ya da soğuk olarak ifade ettiğinizde onun kelvini hakkında bilgi vermiş olursunuz. Düşük değerler (ör. 3000K) sıcak ışığı, yüksek değerler ise (ör 8000K) düşük sıcaklığı belirtir. 5000-6500 arası Kelvin gün ışığına karşılık gelir.
Işık Kaynakları | Kelvin (ºK) |
Kızgın demir (Gözle görülen ilk kırmızılık) | 800-1000K |
Kızgın demir | 1000-1250K |
Mum ışığı | 1500-1900K |
Akkor Flamanlı Ampul | 2500-2900K |
Normal Flüoresan ampulü | 2950-3100K |
Gündüz Güneş ışığı | 5000-6000K |
Daylight Flüoresan ampulü | 6000-6500K |
Elektronik flaşlar | 6000-7000K |
Bulutsuz gökyüzü | 7000-14000K |
Aydınlatmada Kullanılan Lambalar:
Günümüzde aydınlatmada kullanılan lambalar aşağıdaki gibidir. Önceki yıllarda yapılmış olan aydınlatma sistemleri civa buharlı lambalar yoğun olarak kullanılmaktadır. Günümüzde ise Tedaş’ın şartnamelerinde Civa buharlı lamba kullanımı yasaklanmıştır. Aşağıdaki tablodan da görüldüğü üzere teknoloji sürekli olarak gelişmekte daha yüksek ışık etkinliğine sahip ve daha uzun ömürlü ürünler seçilmektedir.
Lamba türü | Işık etkinliği (lm/W) | Ömür (Saat) |
Akkor lamba (Enkandesen) | 8 – 16 | 1000 |
Halojen lamba (Tungsten) | 12 – 26 | 2.000 – 4.000 |
Floresan lamba | 45 – 100 | 6.000 – 15.000 |
Yb Civa Buharlı lamba | 36 – 60 | 6.000 – 8.000 |
Metal Halide lamba | 71 – 98 | 5.600 – 6.500 |
Endüksiyon | 68 – 72 | 5.800 - 6.200 |
YB Sodyum Buharlı lamba | 66 – 142 | 10.000 – 15.000 |
AB Sodyum Buharlı lamba | 100 – 198 | 11.500 – 20.000 |
LED | 80-165 | 50.000 – 100.000 |