Işığın bir yere, nesnelere veya bunların çevrelerine görülebilecekleri şekilde uygulanmasına aydınlatma denir. Işık ise, yaydığı ışınlar ile gözün ağ tabakasını etkileyerek görmeyi sağlayan özel bir enerjidir ve görme sistemine ait bütün algılama ve hissetmelerdir.
Aydınlatmada temel amaç iyi görme koşullarının sağlanmasıdır. Bürolarda, okullarda, hastanelerde, fabrikalarda, trafikte, güvenlik konularında ve hemen her konuda aydınlatma bu amaçla yapılır. Yanıltıcı, şaşırtıcı, ilgi çekici, alışılmamış etkiler elde etmeye yönelik amaçlarla yapılan aydınlatmalarda, bu etkilerin elde edilebilmesi görme koşulları ve aydınlığın niteliği konularının çok iyi bilinmesine bağlıdır.
Burada çok önemli bir kurala özellikle dikkat çekmek gerekir. Aydınlatmada amaç, belli bir aydınlık düzeyi elde etmek değil, iyi görme koşullarını sağlamaktır.
İyi Aydınlatma
Aşağıdaki yararlar ancak iyi bir aydınlatma ile sağlanabilir.
• Gözün görme yeteneği artar
• Göz sağlığı korunur
• Kazalar azalır
• Yapılan işin verimi yükselir
• Güvenlik sağlanır
• Estetik hislere ve konfor gereksinimine yanıt verilir
Aydınlatma Türleri
Amacı bakımından aydınlatma üçe ayrılır.
• Fizyolojik Aydınlatma : Amaç, cisimleri şekil, renk ve ayrıntıları ile rahat ve hızla görebilmektir.
• Dekoratif Aydınlatma : Amaç, görülmesi istenen cisimleri bütün ayrıntıları ile göstermek değil, daha çok estetik etkiler uyandırmaktır.
• Dikkati Çeken Aydınlatma: Amaç, dikkati çekmek, yani reklam yapmaktır. Bunun için yüksek aydınlık düzeyleri, renkli ışıklar, değişken ışıklı şekiller ve yanıp sönen düzenler kullanılır.
Aydınlatmada Önerilen Değerler
Yerleşim bölgesi içi |
Lüx |
Kent içi hızlı dolaşım yolları | 20 |
Yakın yollar |
20 |
Tüneller (gün boyu) | 100 |
Giriş aydınlatması | 1000 |
Gece aydınlatması | 30 |
Sanayi bölgesi liman, sokak | 10 |
Kıyı. tevsiye havuzu yada köprü | 10 |
Trafiği olan ticari cadde | 10 |
Trafiği önemli olmayan ticari cadde | 7,5 |
Trafiği olan konutlu cadde | 7,5 |
Trafiği olmayan konutlu cadde | 5 |
Önemli bir çıkmaz sokak | 15 |
Dağıtım garları | 10 |
Genel halka açık aydınlatma |
Lüx |
Yerleşim bölgesi dışı, ana trafik arteri | 20 |
Belediyeler arası anayollar | 15 |
Belediyeler arası yol | 10 |
Bağımlı işletmeler |
Lüx |
Taşıma bölgeleri | 20 |
Stoklama | 20 |
Gözetleme aydınlatması | 5 |
Girişler | 50 |
Yükleme platformları | 50 |